بازاریابی شبکه ‌ای (Network Marketing) یا همان بازاریابی چند سطحی (Multi Level Marketing) که ایده ی اصلی آن از فرمول تصاعد فیثاغورس گرفته شده است، به نوعی از شیوه ی فروش گفته میشود که در آن شرکت ها محصولات و خدمات خودشان را بدون انجام دادن تبلیغات و وجود واسطه به فروش می‌رسانند. در این روش فروش مشتریان پس از خرید محصولات و مصرف شخصی آن ها و در صورت داشتن رضایت از کیفیت و قیمت محصولات می‌توانند محصولات شرکت شان را بازاریابی کرده و به سایر افراد توصیه به مصرف کنند و در نهایت از این طریق کسب درآمد کنند. درآمد در بازاریابی شبکه ‌ای در ازای فروش مستقیم این کالا ها و خدمات و نیز در ازای فروش از طریق افراد زیر مجموعه کسب می‌شود.

در تجارت بازاریابی شبکه ‌ای، بازاریاب ‌ها با استفاده از «تبلیغات کلامی» یا «تبلیغات چهره به چهره» اقدام به توصیه محصولات و خدمات شرکت شان می‌کنند. در صورتی که نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید پیشنهاد میکنم مقاله زیر را حتما مطالعه بفرمایید:

تاریخچه بازاریابی شبکه‌ای در جهان:

ایده ی بازاریابی شبکه ای نخستین بار توسط یک شرکت دوچرخه سازی در کشور روسیه استفاده شد. برنامه ی این شرکت به این صورت بود که مشتریان می توانستند با معرفی ۴ نفر دیگر برای خرید دوچرخه، خودشان یک دوچرخه با قیمت بسیار پایین دریافت کنند!

با اینکه این روش مدتی کارآیی مناسبی داشت ولی به سرعت اشباع شد و بعد از آن هم این روش نوعی کلاهبرداری تلقی شد. ولی خود این اتفاق نقطه‌ ی عطفی شد که سیاست مداران و اقتصاد دانان زیادی در دنیا به دنبال پیدا کردن راهی برای استفاده صحیح از این ایده باشند.

در بین سال های ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۷ میلادی در کشور چین، مردی به نام کارل رنبورگ (Carl Rehnborg) برای اولین بار به فواید استفاده از مکمل ها در رژیم غذایی و مزایای آنها برای سلامتی پی برد.

هنگامی که کارل به آمریکا بازگشت، یک شرکت به نام کالیفرنیا ویتامین (California Vitamin) تاسیس کرد. در سال ۱۹۳۹، شرکت وی به نام نوترالایت (Nutrilite) تغییر نام پیدا کرد و تنها ۶ سال بعد، کارل استفاده از استراتژی بازاریابی شبکه ای را برای کمک به افزایش فروش شرکتش به ارمغان آورد.

اما نقطه ی عطف این ماجرا زمانی اتفاق افتاد که دو مشاور جدید به نام های جِی وَن اَندل (Jay Van Andel) و ریچ دِووس (Rich DeVos) توزیع محصولات شرکت Nutrilite را آغاز کردند و قدرت واقعی این نوع کسب و کار را متوجه شدند. سپس آنها یک شرکت به نام اَم وِی (Amway) ایجاد کردند و امتیاز محصولات Nutrilite را هم در سال ۱۹۷۲ خریداری کردند. در سال ۱۹۹۴ شرکت Amway مالکیت کامل شرکت را به عهده گرفت و هم اکنون هم یکی از بزرگترین شرکت های بازریابی شبکه ای دنیا است.

اَم ‌وِی که یک شرکت آمریکایی است از بازاریابی شبکه‌ ای برای فروش انواع محصولات شامل محصولات سلامتی، زیبایی و لوازم بهداشتی در منزل استفاده میکند. البته باید مد نظر داشت که این شرکت هم از همان ابتدا مسیر همواری را پیش رو نداشته است. به عنوان مثال در سال ۱۹۷۴ طرح این شرکت فعالیت هرمی شناخته شد و از ادامه فعالیت شرکت جلوگیری گردید. اما اَم‌ وِی برای رفع اتهام خودش مدت ۴ سال میلیون‌ ها دلار برای هزینه‌ های قانونی پرداخت کرد تا در نهایت در سال ۱۹۷۹، FTC یا کمیسیون تجارت فدرال رای داد که Amway یک شرکت هرمی یا Pyramid نیست. در آن زمان بود که FTC بازاریابی شبکه ‌ای را به عنوان یک سیستم توزیع قانونی و موثر معرفی کرد.

طبق برخی از آمار ها و مستندات، شرکت اَم وِی با رتبه ۱۱۴ در بین بزرگ ‌ترین شرکت‌ های خرده ‌فروشی دنیا قرار دارد و همچنین با رتبه ۲۵ در بین بزرگ‌ ترین شرکت‌ های خصوصی در ایالات متحده توسط مجله فوربز در سال ۲۰۱۲ دسته بندی شده است. در حال حاضر هم  شرکت اَم وِی در بیش از ۵۰ کشور دنیا نمایندگی و در بیش از ۸۰ کشور دنیا مشتری دارد.

امروزه با قانونی شدن بازاریابی شبکه ای و در کنار آن گسترش اینترنت، نتورک مارکتینگ وارد فاز جدیدی از پیشرفت گردیده و به سرعت در میان شرکت‌ های مختلف رواج پیدا کرده، و هزاران شرکت فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده اند.